Wykonywane z wielu powodów badania obrazowe nerek w niektórych przypadkach wykazują obecność guzów w obrębie tego narządu. Najogólniej dzieli się je na zmiany łagodne oraz złośliwe. W diagnostyce oraz leczeniu guzów nerek – także o podłożu nowotworowym – specjalizujemy się w Szpitalu Mazovia Warszawa.
Łagodne guzy nerek zazwyczaj wykrywane są przypadkowo, podczas wykonywanych z różnych powodów badań obrazowych – najczęściej USG. Są to zmiany, które w większości przypadków nie stanowią zagrożenia życia, nie mają tendencji do złośliwienia oraz nie są zagrożone powstawaniem przerzutów.
W obrębie nerki może rozwinąć się kilka rodzajów łagodnych guzów. Do tych diagnozowanych najczęściej zaliczają się:
- onkocytoma (guz pochodzenia nabłonkowego, rozpoznawany najczęściej u seniorów, bardzo rzadko u dzieci i młodzieży),
- angiomiolipoma (zazwyczaj pojedynczy oraz bezobjawowy, choć gdy osiąga duże rozmiary może niszczyć okoliczne tkanki) oraz
- torbiele nerek (zbudowane głównie z tkanki łącznej, spotykane u osób powyżej 50. roku życia, częściej u mężczyzn – nie są to nowotwory, ale niekiedy zdarza się, że rozwijają się w nich zmiany złośliwe).
W zależności od indywidualnego przypadku, w leczeniu łagodnych guzów nerek stosuje się zabiegi operacyjne (zazwyczaj laparoskopowe, mało inwazyjne, polegające wyłącznie na usunięciu zmiany) lub embolizację, czyli zabiegi zatkania naczyń doprowadzających krew do guza, przez co ulega on martwicy. Czasami lekarz może zalecić jedynie kontrolowanie guza poprzez regularne badania USG.
Rak nerki
Według Krajowego Rejestru Nowotworów, w 2017 r. w Polsce zdiagnozowano ponad 3100 zachorowań na nowotwory złośliwe nerki wśród mężczyzn oraz ponad 2000 u kobiet. Liczba zgonów z tego powodu wyniosła w tym samym czasie ponad 2400 przypadków – ponad 1500 u mężczyzn oraz ponad 900 u kobiet.
Około 80-85% przypadków raka złośliwego nerki stanowi rak nerkowokomórkowy (RCC). Częściej występuje u mężczyzn, a objawami, które powinny skłonić do wizyty u lekarza onkologa są:
- pojawiający się okresowo krwiomocz, bez towarzyszącego bólu,
- dolegliwości bólowe podbrzusza lub okolicy lędźwiowej,
- wyczuwalne przez powłoki brzuszne zgrubienie,
- ogóle złe samopoczucie, spadek masy ciała, stany podgorączkowe.
Guzy nerki – diagnostyka
Pierwszym badaniem obrazowym przeprowadzanym w przypadku podejrzenia guza nerki jest USG. Szacuje się, że nawet 60-90% guzów nerki jest wykrywanych przypadkowo, podczas USG wykonywanego z powodu różnych innych dolegliwości, niekoniecznie związanych z chorobami nerek.
Przydatność USG w diagnostyce guzów nerek zależy m.in. od wymiarów zmian oraz ich lokalizacji. W przypadku guzów powyżej 25-30 mm, USG cechuje się w zasadzie taką samą czułością jak tomografia komputerowa, ale im zmiana mniejsza, tym mniej dokładne jest również USG. Dodatkowo, badanie USG pozwala precyzyjnie zobrazować guzy położone w obrębie zewnętrznym nerki, zmieniające ich kształt – w przypadku guzów położonych wewnątrznerkowo diagnostyka przy pomocy USG jest trudniejsza. Co ważne, USG pozwala na różnicowanie wielu rodzajów guzów nerki.
Bardzo cennym badaniem w diagnostyce guzów nerek jest tomografia komputerowa (TK) – według niektórych doniesień, pozwala ona wykryć nawet 95% przypadków raka nerkowokomórkowego. Oprócz wymiarów oraz lokalizacji guza nerki, tomografia komputerowa umożliwia również ocenę budowy tkankowej zmiany oraz uwidocznienie ewentualnego naciekania komórek nowotworowych na sąsiednie narządy, co pozwala podjąć decyzję odnośnie najlepszych sposobów leczenia.
Leczenie guzów nerki
Jak już wspomniano, w przypadku łagodnych guzów nerki leczenie polega na embolizacji lub zabiegach operacyjnych. Złośliwe guzy nerki również leczy się chirurgicznie – są to nowotwory mało wrażliwe na chemioterapię oraz promieniowanie jonizujące. Metodę i zakres operacji dobiera się oczywiście do indywidualnego przypadku.
Coraz częściej u pacjentów z rakiem nerki stosowane są operacje nerkooszczędzające (NSS – nephron-sparing surgery), polegające na wyłuszczeniu guza lub nefrektomii częściowej. W większości przypadków są to operacje wykonywane laparoskopowo, czyli przez niewielkie nacięcia skórne, przez które do organizmu wprowadzane są narzędzia umożliwiające usunięcie zmiany. Wycięty guz trafia do badania histopatologicznego, gdzie określa się m.in. stopień złośliwości. Laparoskopowe operacje NSS skracają czas hospitalizacji, są mniej inwazyjne dla pacjenta oraz przyspieszają rekonwalescencję. Oczywiście jeśli jest taka konieczność, u pacjenta wykonuje się radykalną nefrektomię, obejmującą nerkę, powięź nerkową, nadnercze oraz górną część moczowodu.
W Szpitalu Mazovia operacje złośliwych guzów nerki wykonujemy laparoskopowo przy wsparciu robota chirurgicznego da Vinci. Korzyści dla pacjenta są w tym przypadku nie do przecenienia. Robot daje możliwość działania nawet w trudno dostępnych miejscach, zapewnia wysoką precyzję preparowania i eliminuje ryzyko drżenia rąk lekarza. Operacje z użyciem robota da Vinci zapewniają możliwość wykonywania niewielkich nacięć, zmniejszają traumatyzację tkanek, krwawienie oraz ryzyko infekcji. Dla pacjenta to mniejsze dolegliwości bólowe i krótszy czas rekonwalescencji.
Nowotwór nerki – co warto wiedzieć?
Nowotwór nerki może mieć różne rodzaje. Nowotwory i torbiele nerek mają szeroki podział. Ten generalny powstał w zależności od miejsca, w którym nowotwór może się rozwinąć:
- nabłonek kanalików nerkowych
- nabłonek przejściowy dróg moczowych,
- niezróżnicowana tkanka płodowa nerki (Guz Wilmsa),
- podścieliska,
- kanaliki zbiorcze,
- miedniczka nerkowa.
Nowotwór nerki złośliwy z kolei dzieli się na:
- jasnokomórkowego (najczęściej występujący – około 80- 90% przypadków),
- brodawkowaty (10-15% przypadków),
- chromofobowy
Nowotwór nerki leczenie
Jak groźny jest nowotwór nerki? Leczenie zależy od rokowań i stanu postępu choroby. Na ogół leczenie ma charakter chirurgiczny.
- Organooszczędzające usunięcie guza nerki
- Usunięcie nerki (nefrektomia radykalna).
- Embolizacja guza (postępowanie paliatywne).
- Immunoterapia terapia celowa (dla pacjentów, którzy nie kwalifikują się do operacji w określonych przypadkach).
Nowotwór nerki u dzieci – nowotwory nerek u dzieci
Dzieci także zapadają na raka nerki. Najczęstsza odmiana w ich przypadku to tzw. Guz Wilmsa, choć dotyczy głównie dzieci poniżej 7 roku życia. Należy do nowotworów złośliwych, z tendencją do przerzutów. Pocieszającym jest fakt, że rak nerki nie jest dziedziczny.
Nowotwór nerki przerzuty
Nowotwory nerki na ogół tworzą przerzuty na inne narządy i węzły chłonne. Aż w 30% diagnoz choroby stwierdza się już istniejące przerzuty. Na ogół choroba atakuje także:
- płuca (najczęstszy kierunek przerzutów),
- nadnercza,
- wątrobę,
- węzły chłonne,
- kości,
- centralny układ nerwowy (najtrudniejsza odmiana w leczeniu).
Osoby zainteresowane nowoczesną diagnostyką oraz leczeniem guzów nerki, zapraszamy do KONTAKTU ze Szpitalem Mazovia Warszawa. Zapewniamy opiekę doświadczonych lekarzy specjalistów i indywidualne podejście do każdego pacjenta!